Bu yaşta çocuk (2-2,5 Yaş) ısrarla anlamaya ve sorularına karşılık bulmaya çalışır. Eğer sorularına karşılık bulamazsa soru sormayı bırakma eğilimine girebilir. Bu dönemde karanlıktan, büyük nesnelerden ve bırakılmaktan korkma yoğundur. Bir yandan pasif ve bağımlı olmaktan kurtulmaya çalışır. Çocuk özerkleşme uğraşındayken çoğu şeyi yapamadığını anlar ve bu yüzden başkaldırma ve boyun eğme arasında gider gelir.
Zorlayıcı duygularla çokça baş edilen bu dönemde, 2,5 yaşında en yüksek seviyesine ulaşılan ‘serkeşlik evresi’ dönemine girilir. Bu dönemde çocuk zorlayıcı davranışlarda bulunur, baskıcı bir tutum sergiler ve bir şeyin tüm biçimlerini denemek ister. Çocuk isteklerine düşkündür ve aynı zamanda kararsızdır. Bu kararsızlığının sebebi bir şeyin tüm olanaklarını aynı anda ve bir defada deneme isteğidir. Bu yaş bir geçiş dönemidir. Sinir sisteminin gelişiminde bir ara evredir. Bu yaşta çocuğun dengesi tam gelişmemiş, kas ve motor mekanizması henüz oturmamıştır. Çocuk seçme yeteneğine sahip değildir ve kararsızdır. İdrar yollarını kontrol eden kaslarını gevşek bırakamaz ve idrarını çok uzun süre tutabilir. Uyumakta zorluk çekebilir.
Bu geçiş dönemi bir yanıyla duygusal yükün de ağır olduğu zorlayıcı bir dönemdir. Bir şeyi bırakıp başka bir şeye geçmek için zamana ihtiyacı vardır. Bu yaştaki çocuk farklı kutuplar arasında yalpalar. Bu farklı kutupları; aşırı faaliyetten ani tembelliğe, atılganlıktan utangaçlığa, sahip olma duygusundan aldırmazlığa, açlık çığlıkları atarken yemek istememeye geçiş olarak ifade edilebilir.
2 YAŞ SENDROMU'nda çocuk isteklerine karşı çıkılmasından hoşlanmaz. Çocuğun ilk öğrendiği sözlerden biri “hayır, istemiyorum, yok” olabilir. Annesine olan yapışıklığı sürer ama yeni kazandığı özgürlüğün de tadını çıkarır. Çocuk bir yandan bağımlıdır, bir yandan ise başına buyruk olmak ister. Bebek mi yoksa çocuk mu olduğuna karar vermeye çalışmaktadır.
Erikson ve Piaget gelişim evrelerini ele alırken bu yaş dönemi ile ilgili şu şekilde klinik tanımlamalarda bulunmuşlardır;
Erikson’a Göre Özerkliğe Karşı Utanç ve Kuşku
Bu dönemde çocuklar bakım verenine karşı güven kazandıktan sonra kendi davranışlarının kendilerine ait olduğunu keşfederler. Bağımsızlık ve özerklik duyguları göstererek kendilerini göstermeye başlarlar.
Erikson’a göre bu dönem bağımsızlık evresidir. Çocuk bu evrede her şeyi keşfeder. Bağımsızlık gereksinimi duyarlar ve özgür bırakılmayı beklerler. Özgür bırakılmaz, engellenir veya çok sert cezalandırılırsa kuşku ve utanç duygularını geliştirirler.
Piaget’in İşlem Öncesi Dönemi -2 YAŞ SENDROMU
Bu evre 2-7 yaş arasını kapsamaktadır. Bu evrede çocuklar dünyayı kelimeler, çizimler ve imgelerle ifade eder. Bu dönemde çocuğun bilişsel dünyası benmerkezciliği ve inançları tarafından yönetilir. Bu evre sembolik işlev ve sezgisel düşünce olarak iki alt bölüme ayrılmıştır.
Sembolik İşlev Alt Evresi: 2-4 yaş arasını kapsar. Bu dönemde benmerkezcilik ve animizm baskındır. Benmerkezcilik çocuğun kendi bakış açısıyla başkasının bakış açısının arasındaki farkı kavrayamamasıdır. Animizm ise cansız varlıkların canlı varlıklar olabileceğine dair olan inançtır.
2 YAŞ SENDROMUnda Anne Babalar Ne Yapmalı?
Bu dönemin normal gelişim evresi olduğu bilinmelidir. Anne babanın ortak hareket etmesi, yaşanılan krizleri birlikte anlamaya çalışması önemli olacaktır.
Bu yaş aralığında çocuk yaşadığı sıkıntıları sözlü olarak ifade edemez. Konuşmasındaki aksaklıklar, süregelen ağlama ve öfke nöbetleri, eline geçen nesneleri atma isteği, memeyi veya emziği bırakmak istememesi, gece uyanmaları, uyku düzensizliği gibi bazı durumlar, bize yolunda gitmeyen şeylerin varlığını haber verir. Bu tarz duygu ve davranışları fark edebilmek için anne babaların daha çok gözlemci konumda olmaları gerekebilir.
Benzer sorunların tekrar ettiğini, çocuğunuza eşlik etmenize rağmen yaşadığınız problemlerin değişmediğini, yukarıda verdiğimiz örneklerdeki gibi problemlerin yoğunlaştığını fark ederseniz uzman desteğine de başvurabilirsiniz.
Hazırlayan: İrem KARADURAN
Düzenleyen: Sefa ÖZNE
Kaynakça
Sandström, C. I. (1971). Çocuk ve Gençlik Psikolojisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Santrock, J. W. (2018). Yaşam Boyu Gelişim-Gelişim Psikolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
Yavuzer, H. (2019). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yörükoğlu, A. (2023). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Comments